Jak to powiedzieć bez wstydu?

Potrzeby fizjologiczne to jedna z najintymniejszych sfer naszego życia. Zapewne dlatego tak trudno jest nam o nich rozmawiać nawet z lekarzem, a co dopiero z nastolatkami. Warto jednak ten opór przełamać, ponieważ dzięki przekroczeniu bariery wstydu możemy chronić zdrowie swoje, swojej rodziny, a w przypadku nauczyciela ‒ także uczniów i ich rodzin. Jest więc o co zawalczyć? Zdecydowanie tak!

Czego się najbardziej wstydzimy w rozmowach „o tych sprawach”?

• Używania takich słów, jak „kupa”, „siku”, „podcierać się”. Dla niektórych dwa pierwsze z nich noszą znamiona wulgaryzmów, których nie należy używać, zwłaszcza poza domem. Innym te słowa kojarzyć się mogą z przedszkolem i pewną infantylnością, z kolei u uczniów mogą wywołać wesołość, której efektem będzie fala tym razem rzeczywiście niecenzuralnych synonimów.
• Niezręcznych sytuacji. Czasami, gdy poruszamy jakiś temat, innym wydaje się, że mówimy o sobie, o swoim doświadczeniu. Jak w takiej sytuacji rozmawiać np. o problemach z oddawaniem moczu? Albo odwrotnie ‒ jak, mając problemy z oddawaniem moczu, mówić o tym z uczniami tak, aby się nie zdradzić i nie stać się później obiektem żartów?
• Trywializowania. Większość nastolatków nie zdaje sobie sprawy z tego, jak ważna dla zdrowia jest profilaktyka, dlatego podczas rozmowy o potrzebach fizjologicznych niektóre osoby mogą banalizować ten problem.

Jak temu zaradzić?

• Zwrócić uczniom uwagę na to, że potrzeby fizjologiczne to nie tylko oddawanie kału i moczu, lecz także m.in. jedzenie, picie i sen. Co się może stać, gdy nie zaspokoimy którejś z tych potrzeb? Czy uda nam się sprawnie funkcjonować i zajmować się na przykład nauką, uprawianiem sportu czy tworzeniem sztuki? (przy okazji: jest to dobry temat na dyskusję z uczniami opartą na piramidzie potrzeb Maslowa).
• Zapytać uczniów, jak oni mówią o załatwianiu potrzeb fizjologicznych.
• Stworzyć ranking słów „do przyjęcia”, czyli takich, których wypowiadanie jest dla uczniów komfortowe.
• Pokazać uczniom, że tak naprawdę niektórych słów używamy na co dzień (np. u lekarza, na lekcjach biologii) albo w innym znaczeniu (np. we frazeologizmach).

Synonimy „na tak”:

• Biegunka ‒ rozwolnienie
• Defekacja ‒ wydalanie, załatwienie się, zrobienie kupy, zrobienie dwójki
• Menstruacja ‒ miesiączka, trudne dni, kobieca przypadłość
• Mocz ‒ uryna, siku, siki, siuśki, jedynka
• Sedes ‒ tron, ustęp, muszla klozetowa,
• Stolec ‒ kał, kupa, dwójka, odchody
• Toaleta ‒ WC, ubikacja, ustęp, sanitariat, przybytek, ustronne miejsce
• Wydalanie ‒ zrobienie siku, zrobienie jedynki

Często używane frazeologizmy

• Kupa nieszczęścia ‒ wyglądać źle, bardzo mizernie
• Kupa kamieni ‒ dużo kamieni
• Zbierać coś do kupy ‒ gromadzić
• Zebrać coś do kupy ‒ zebrać razem
• W kupie raźniej ‒ w gromadzie raźniej
• Tam, gdzie król chodzi piechotą – toaleta
• Świątynia dumania ‒ toaleta

Ciekawostka
Niegdyś wyrazem „stolec” określano władzę i tron monarchy lub biskupa.